از زمانی که بشر پی به فواید زندگی گروهی و اجتماعی برد رفته رفته شهرها پا گرفتند. اما عوامل گوناگونی گاه دست به دست هم میدهند تا ساکنین شهری را وادار به ترک و تخلیه آن کنند. پس از آن تنها خانههایی متروکه باقی میمانند که سرگذشت ساکنان خود را در سکوت مرور میکنند. این چنین است که گاهی شهرهایی بدون آنکه خود متوجه شویم از یادها میروند تا شاید سالیان سال بعد مسافر، گردشگر یا باستان شناسی کنجکاو به طور اتفاقی ردی از آنان یافته و از نو دست به کاوش و جستجوی آنها بزند.
در قسمت نخست این مطلب شما را با تعدادی از شهرهای از یادرفته جهان آشنا کردیم، در ادامه تعداد دیگری از این شهرها را به شما معرفی میکنیم. به علاوه در قسمت سوم این سری مقالات قصد داریم سری هم به شهرهای تاریخی و معروف کشورمان زده و قدری هم به تاریخ ایران زمین بپردازیم. در ادامه ایمیل با ما همراه باشید.

لپتیس مگنا یا لپسیس (Lepcis) شهری با معماری برجسته و متعلق به امپراتوری روم بود. این شهر در مکانی که امروز به عنوان کشور لیبی شناخته میشود، قرار گرفته بود. در زبان عربی این شهر را لبده (Labdah) مینامند. این شهر از بندرگاهی طبیعی برخوردار بود که به نوعی توسعه و شکوفایی آن را تضمین میکرد، چرا که لپتیس به عنوان یک مرکز تجاری مهم در ناحیه مدیترانه و همچنین سحارا شناخته میشد. همچنین به دلیل وجود زمینهای حاصلخیز و غنی که در امتداد خطوط ساحلیاش قرار گرفته بودند در زمینه تولید محصولات کشاورزی نیز وضعیتی مناسب داشت. امپراتور روم سپتیمیوس سوروس (193-211Septimius Severus, ) که در لپتیس متولد شده بود بزرگترین حامی و پشتیبان این شهر به شمار میرفت. زیر نظارت مستقیم او برنامههای جاهطلبانهای برای توسعه شهر با نخستین قدمهای ساخت سازههای باشکوه آغاز شد. هرچند لپتیس در طول سالهای بعد رفته رفته شکوه خود را از دست داد و به دنبال مشکلات رو به گسترشی که با امپراتوری روم داشت رو به زوال رفت. پس از فتوحات اعراب در 642 این شهر گمشده رو به خرابی نهاد و توسط طوفانهای شن برای قرنها مدفون و از نظر محو شد. در ژوئن 2005 گروه باستان شناسی دانشگاه هامبورگ به طور اتفاقی پرده از رازهای کهن این شهر برداشتند.

ارگنچ که در زبان فارسی آن را گرگنچ مینامیدند، سابقا نزدیک رودخانه آمو دریا در غرب کشور ازبکستان قرار گرفته بود. ارگنچ یکی از بزرگترین شهرهایی محسوب میشد که در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته بودند. در قرن دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم دوران طلایی این شهر از راه رسید و ارگنچ به مرکزی برای امپراتوری آسیایی خوارزم تبدیل شد. در 1221 چنگیز خان مغول با خشونت هر چه تمام این شهر را مورد تاخت و تاز قرار داد، زنان جوان و بچهها به عنوان برده به سربازان مغول تقدیم شده و باقی جمعیت شهر هم قتل عام شدند. حتی پس از این تاراج وحشیانه خرابههای شهر تا مدتی باقی ماند، اما تغییرات ناگهانی آمو دریا موجبات تخریب بیشتر شهر را فراهم آورده و مردمانی را که علی رغم سختیهای موجود هنوز در آن ساکن بودند واداشت خانه و کاشانه خود را ترک کرده و آن را برای همیشه متروک پشت سر باقی گذارند.
